మలేరియా జ్వరం ప్రాణాంతకం

మలేరియా: కారణాలు, లక్షణాలు, మరియు చికిత్స పద్ధతులు

మలేరియా పరాన్నజీవుల వల్ల కలిగే ఒక రోగం. మనిషి రక్తంలో పరాన్నజీవులు చేరినప్పుడు మలేరియా సోకుతుంది. దోమలు కుట్టడం ద్వారా ఇది మనుషులకు వ్యాపిస్తుంది. మలేరియా సోకినపుడు మనిషి చలిజ్వరంతో బాధపడతాడు. సాధారణంగా సంక్రమణ జరిగిన 10-15 రోజులలో లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. అయితే పరాన్నజీవులు మనిషి శరీరంలో సుమారు ఒక సంవత్సరం పాటు కూడా నిద్రాణంగా ఉండే అవకాశం ఉంది. మలేరియా సాధారణ లక్షణాలు జ్వరం, చలి, తలనొప్పి, వికారం, వాంతులు, అలసట, పొత్తికడుపు నొప్పి, వేగంగా శ్వాస తీసుకోవడం, దగ్గు మొదలైనవి. ప్రస్తుతం మలేరియాకు సమర్థవంతమైన చికిత్స అందుబాటులో ఉంది. అయితే సమయానికి చికిత్స చేయించుకోకపోతే మలేరియా ప్రాణాంతకంగా పరిణమిస్తుంది. ముఖ్యంగా చిన్నపిల్లలు మలేరియా ప్రభావానికి ఎక్కువగా గురవుతారు.

మలేరియా ప్రభావం ఎవరిపై ఎలా ఉంటుంది?

మలేరియా అనేది ‘ప్లాస్మోడియం’ అనే పరాన్నజీవి వల్ల వచ్చే వ్యాధి. ఇది మురికి నీటిలో వృద్ధి చెందే ఆడ ‘అనాఫిలిస్’ దోమ కుట్టడం ద్వారా మనిషికి సోకుతుంది. మలేరియా ప్రభావం అందరిపై ఒకేలా ఉండదు కొందరిలో 10 రోజులకు లక్షణాలు కనిపిస్తే, మరికొందరిలో ఒక్కరోజులోనే కనిపిస్తాయి. మలేరియా సోకినపుడు ప్రతి వ్యక్తి శరీరం ప్రతిస్పందించే స్థాయి భిన్నంగా ఉంటుంది. రోగనిరోధక శక్తి బలంగా ఉన్న వ్యక్తులకు మలేరియా సోకినప్పటికీ ఎలాంటి ప్రభావం ఉండకపోవచ్చు, అయితే రోగ నిరోధక శక్తి తక్కువగా ఉన్న వ్యక్తికి ఇది ప్రాణాంతకం అవుతుంది.

 మలేరియా కారణంగా కొంతమందిలో రక్తంలో చక్కెర లెవెల్స్ పడిపోతాయి, కిడ్నీ చెడిపోవడం జరుగుతుంది, అపస్మారక స్థితికి వెళ్లడం, ఫిట్స్ రావడం, రక్త హీనత, పసిరికలు సహా ఇతర తీవ్ర అనారోగ్య సమస్యలకు దారితీయవచ్చు.

మలేరియా యొక్క ప్రధాన కారణాలు

1. దోమల కాట్లు: అనోఫిలిస్ దోమలు మలేరియా పరాన్నజీవులను మానవుల రక్తంలోకి ప్రవేశపెడతాయి. ఈ దోమలు రాత్రి వేళల్లో ఎక్కువగా కుడుతాయి, అందుకే రాత్రివేళలలో రక్షణ తీసుకోవడం అవసరం.
2. పరాన్నజీవి సంక్రమణ: మలేరియా పరాన్నజీవులు ఎర్ర రక్త కణాలను నాశనం చేస్తాయి, తద్వారా శరీరంలో ఆక్సిజన్ సరఫరాను తగ్గిస్తాయి. ఈ పరిస్థితి రక్తహీనతను ప్రేరేపిస్తుంది, దీని వల్ల శరీరంలోని అనేక అవయవాలు సరిగా పనిచేయకపోవచ్చు.
3. విరసం: ఎక్కువ మంది వ్యక్తులు ఉండే ప్రాంతాలలో, ముఖ్యంగా వలసల కారణంగా గుంపులు ఎక్కువగా ఏర్పడే చోట్ల, మలేరియా వేగంగా వ్యాపిస్తుంది.

మలేరియా యొక్క లక్షణాలు

మలేరియా వ్యాధి యొక్క లక్షణాలు సోకిన తరువాత 10 నుండి 15 రోజులు వరకు గమనించబడవు. ఇది రెండు ప్రధాన రూపాలలో ఉంటుంది: సాధారణ మలేరియా మరియు తీవ్రమైన మలేరియా.

సాధారణ మలేరియా లక్షణాలు

సాధారణంగా, ఈ లక్షణాలు 6 నుండి 10 గంటల వరకు ఉంటాయి మరియు ప్రతి రెండవ రోజు లేదా మూడు రోజులకు ఒకసారి పునరావృతమవుతాయి. ఈ లక్షణాలు ఫ్లూ లక్షణాలను పోలి ఉండే కారణంగా, కొన్ని సార్లు మలేరియా నిర్ధారణ చేయడం కష్టం అవుతుంది. లక్షణాలు మూడు దశలుగా విభజించబడతాయి:

1. చలి లేదా వణుకు దశ: రోగులు చలి, వణుకుతో బాధపడతారు. ఇది మలేరియా పరాన్నజీవులు రక్తంలోకి విడుదలైనప్పుడు సంభవిస్తుంది.
2. తీవ్ర జ్వరం దశ: ఈ దశలో, శరీర ఉష్ణోగ్రత వేగంగా పెరుగుతుంది. తలనొప్పి, వాంతులు, మరియు పునరావృత వాంతుల లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
3. చెమట పుట్టడం: ఈ దశలో, రోగులు తీవ్ర చెమట కు గురవుతారు. శరీర ఉష్ణోగ్రత సాధారణ స్థితికి తిరిగి వస్తుంది మరియు రోగులు అలసటతో బాధపడవచ్చు.

తీవ్రమైన మలేరియా లక్షణాలు

తీవ్రమైన మలేరియా మరింత ప్రమాదకరమైనది మరియు ప్రాణాంతకంఅయ్యే అవకాశం ఉంది. క్లినికల్ లేదా పరీక్షలు ద్వారా, ఈ లక్షణాలు బయటపడతాయి :

1. తీవ్ర జ్వరం మరియు వణుకు: తీవ్రమైన మలేరియాలో, రోగులు పునరావృతం అయ్యే జ్వరం మరియు వణుకు మూలంగా బాధపడతారు. ఇది సాధారణ మలేరియా కంటే ఎక్కువ కాలం పాటు కొనసాగుతుంది.
2. బలహీనమవడం లేదా స్పృహ కోల్పోవడం : తీవ్రమైన మలేరియాలో, రోగులు స్పృహ కోల్పోవడం లేదా అవస్థలకు గురికావడం సాధారణం.
3. శ్వాసకోశ సమస్యలు: తీవ్రమైన మలేరియాలో శ్వాస సమస్యలు తలెత్తుతాయి. రోగులకు లోతైన మరియు వేగవంతమైన శ్వాస గమనించబడుతుంది.
4. మూర్ఛలు: మలేరియా వల్ల తీవ్రమైన నాడీ వ్యవస్థ సమస్యలు తలెత్తినప్పుడు, రోగులకు బహుళ మూర్ఛలు సంభవించవచ్చు.
5. రక్తహీనత: ఎర్ర రక్త కణాలు తీవ్రంగా నాశనమైతే, రోగులు తీవ్రమైన రక్తహీనతకు గురవుతారు. ఇది నారుమేధ్ర వర్ణం కలిగిన చర్మం, అలసట మరియు శ్వాస సమస్యలకు దారితీస్తుంది.
6. అవయవాలు పనిచేయకపోవడం: కిడ్నీలు, కాలేయం వంటి ముఖ్యమైన అవయవాలు సరిగా పనిచేయకపోవడం తీవ్ర సమస్యలకు దారితీస్తుంది.

మలేరియా నిర్ధారణ పద్ధతులు

మలేరియా అనుమానం ఉన్న వ్యక్తులను తక్షణమే వైద్యులను సంప్రదించడం అత్యంత ముఖ్యమైనది. మలేరియా నిర్ధారణ పద్ధతులు కొన్ని ఈ విధంగా ఉన్నాయి:

1. రక్త పరీక్షలు: రక్త నమూనా తీసుకుని, మలేరియా పరాన్నజీవులు ఉన్నాయో లేదో గుర్తించడానికి పరిశీలిస్తారు. ఈ పద్ధతి అత్యంత నమ్మదగినది మరియు సులభంగా మలేరియా నిర్ధారణ చేయగలదు.
2. చిన్న సూదులు పరీక్షలు: త్వరిత నిర్ధారణ పరీక్షలు (Rapid Diagnostic Tests – RDTs) కూడా మలేరియా నిర్ధారణలో ఉపయోగపడతాయి. ఈ పరీక్షలు రక్తంలో యాంటిజెన్లు ఉన్నాయో లేదో నిర్ధారిస్తాయి.
3. మలేరియా మైక్రోస్కోపీ: ఈ పద్ధతిలో రోగి రక్త నమూనాను మైక్రోస్కోప్ ద్వారా పరీక్షిస్తారు, దీనివల్ల మలేరియా పరాన్నజీవులను దృశ్యమానం చేయవచ్చు.

మలేరియా చికిత్స విధానాలు

మలేరియా చికిత్సలో ప్రధానంగా ప్లాస్మోడియం పరాన్నజీవులను రక్తం నుండి తొలగించడం, లక్షణాలను తగ్గించడం, మరియు రోగికి పూర్తి ఆరోగ్యాన్నిచ్చే విధానం. మలేరియా చికిత్స పద్ధతులు కొన్ని ఈ విధంగా ఉన్నాయి:

1. ఆర్టెమిసినిన్-ఆధారిత కలయిక చికిత్స (ACTs): ఇది ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ద్వారా సిఫార్సు చేయబడిన చికిత్స. ఆర్టెమిసినిన్ అనేది ప్లాస్మోడియం పరాన్నజీవులను వేగంగా తొలగించడంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైనది.
2. మలేరియా ప్రొఫైలాక్సిస్: మలేరియా ప్రమాదం ఉన్న ప్రాంతాలకు ప్రయాణించే ముందు ప్రొఫైలాక్సిస్ మందులు వాడటం మంచిది. ఇది పరాన్నజీవులను శరీరంలో పెరగకుండా నిరోధిస్తుంది.
3. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ మార్గదర్శకాలు: మలేరియా ప్రబలిన ప్రాంతాల్లో WHO మార్గదర్శకాలు పాటించడం చాలా ముఖ్యం. చికిత్స ప్రారంభించడానికి ముందు తగిన రోగనిర్ధారణ పరీక్షలు నిర్వహించాలి.

మలేరియా నివారణ పద్ధతులు

మలేరియా వ్యాధి నివారణకు అనేక పద్ధతులు ఉన్నాయి. కొన్ని ముఖ్యమైన పద్ధతులు ఈ విధంగా ఉన్నాయి:

1. : దోమలు కుడకుండా ఉండటానికి రాత్రిపూట వలలు లేదా మస్కిటో రిపెలెంట్లను ఉపయోగించడం మంచిది. ప్రత్యేకించి మలేరియా ప్రబలిన ప్రాంతాలలో ఈ పద్ధతులను పాటించాలి.
2. ఇండోర్ క్రిమిసంహారకాలు: ఇండోర్ అవశేషాలను క్రిమిసంహారక మందులతో చల్లడం ద్వారా దోమలను నియంత్రించవచ్చు.
3. ప్రత్యేక యాంటీ మలేరియా మందులు: మలేరియా ప్రభావిత ప్రాంతాలలో నివసించే లేదా అక్కడకు ప్రయాణించే వారికి యాంటీ మలేరియా మందులు వాడటం మంచిది.
4. స్వచ్ఛత నిర్వహణ: నీరు నిల్వలు ఉండే ప్రాంతాలను కాపాడుకోవడం మరియు దోమలు పెరగడానికి అనువైన పరిస్థితులను నివారించడం అవసరం.

మలేరియా నివారణ ABCD

మలేరియా రక్షణలో ABCD అనేది ఒక ముఖ్యమైన నియమం, ఇది ఈ క్రింది విధంగా ఉంటుంది:

1. Awareness (అవగాహన): మలేరియా ప్రమాదం, రోగ లక్షణాలు, మరియు దాని గర్భధారణ పై అవగాహన కలిగి ఉండాలి.
2. Bite prevention (కాటు నివారణ): దోమలు కుట్టకుండా ఉండటానికి రక్షణ చర్యలు తీసుకోవాలి, ముఖ్యంగా తెల్లవారుజాము మరియు సాయంత్రం మధ్య.
3. Chemoprophylaxis (రసాయన ప్రొఫైలాక్సిస్): మలేరియా ఆంటీ పరాన్నజీవి మందులను తీసుకోవడం ద్వారా శరీరంలో పరాన్నజీవులు పెరగకుండా నిరోధించవచ్చు.
4. Diagnosis (నిర్ధారణ) మరియు Treatment (చికిత్స): మలేరియా ప్రబలిన ప్రాంతానికి వెళ్లిన తర్వాత జ్వరం వచ్చినట్లయితే వెంటనే రోగ నిర్ధారణ మరియు చికిత్సను పొందాలి.

మలేరియా పై సమగ్ర అవగాహన మరియు ముందస్తు జాగ్రత్తలు

మలేరియా వ్యాధిని పూర్తి గా నివారించడానికి మరియు నియంత్రించడానికి, అవగాహన, నిర్ధారణ, మరియు చికిత్స పద్ధతులను పాటించడం ఎంతో ముఖ్యం. మలేరియా వ్యాధి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా అనేక ప్రాణాలు హరించుకుందనే వాస్తవం మనం గుర్తుంచుకోవాలి. అందుకే, దోమల కాటు నివారణ, దోమల నివారణ చర్యలు, మరియు తగిన వైద్య చికిత్సలు తీసుకోవడం ద్వారా మలేరియా వ్యాధి నుండి రక్షణ పొందవచ్చు.

మలేరియా వ్యాధి ప్రబలిన ప్రాంతాలలో నివసించే వారు లేదా ఆ ప్రాంతాలకు ప్రయాణించే వారు, ముందుగా వైద్య సలహా తీసుకుని, తగిన రోగ నిర్ధారణ మరియు చికిత్సలను చేపట్టడం ద్వారా తమ ఆరోగ్యం కాపాడుకోవాలి.

మలేరియా వ్యాధి పై మరింత అవగాహన పెంచడం ద్వారా, ఈ వ్యాధి నుండి మనసంతా రక్షణ పొందేలా చూడవచ్చు. మన ఆరోగ్యం మన చేతుల్లో ఉంది, అందుకే మలేరియా వ్యాధిని సకాలంలో గుర్తించి, సరైన చికిత్స పొందడం ద్వారా ఆరోగ్యంగా ఉండగలము.